Analistler Manej meydanında yaşanan olayları değerlendiriyor. Avrupa meydanındaki milli "çatışma" gündemdeki yerini koruyor. Milli çatışmaların kökü Rusya devlet politikasının karanlık derinliklerinde saklanıyor. Sonbahar aylarında durum daha da gerildi. O zaman Moskova yöneticileri bazen cami için arsa tahsis edeceklerini bazen de bu hakkı tanımayacaklarını beyan etmekteydi.
Hatırlanacağı üzere bu ylın tamamında Rusya Müslümanlarının üç temel Dini Kurum bir merkez etrafında birleşmek için görüşmeler yaptı. Şeyh Ravil Gaynutdin hatırlatmada bulunmuştu: " 2009 yılı Kurban bayramı sırasında müftü Talhat Tacuddin bir teklif ileri sürerek üç merkezi dini kurumun birleşmesini istedi. Bu teklifler gündeme çıkarıldıktan sonra biz Kafkasya Müslümanları Dini kurum başkanları Berdiyev ve Talhat Tacuddin ile görüşmeler yaptık. Bir komisyon kurduk ve birleşme çalışmalarını başlattık. Ancak bu karar devletin hoşuna gitmedi. Talhat Tacuddin'in teklifinin devlet politikasına uygun olmadığına dair görüşler bize kadar ulaştı."
Romalılar imparatorluk kurduğu dönemde bir kural ile yöneticilik yapıyordu: "Böl ve hükmet!"
Bununla da Roma da yeni devletleri işgal ettikleri dönemde halkları yönetiyordu. Ancak Rusya imparatorluk değildir ve işgal altında halk bulunmuyor. Ancak devlet yöneticilerinden tamamı bu görüşü savunmuyor. Onlar Roma kuralları ile yönetmeğe devam ediyor.
Müftü Ravil Gaynutdin kısa bir süre önce Kazan'da yapmış olduğu açıklamasında Rusya İslam teşkilatları ile ilişkilerden sorumlu devlet yetkilisini Müslümanların birleşmesine engel olmakla suçladı. Bu görevi Aleksey Grişin yerine getiriyor. Grişin devlet başkanının danışmanı ve devlet birimleri ile İslami teşkilatlar arasındaki ilişkileri düzenleyen şahıs. Kendisine saygu duyulan bir devlet memuru gibi Grişin de görevini başarılı bir şekilde yerine getirmek için İslam kültürü, bilim ve eğitimini destekleyen bir fon kurdu. Fonun temel görevi Müslümanlara yardım etmek. Fonun yöneticilerinden birisi de Grişin'in kendisi. İşin garip tarafı şu ki fon Mekke ve Medine gibi kutsal toprakları ziyaretleri düzenlemekte. Fon ile çalışan Müslümanlar karşılaştıkları sorunlardan şikayet etmekte. Onlar fon çalışanlarının önceliklerinin anlaşılmaz olduğunu belirtiyor. Kutsal topraklara hac ziyareti genellikle Arap ülkeleri tarafından destekleniyor.
Grişin Müslümanların birleşmelerine engel olarak dördüncü müftülüğün kurulmasına vesile oldu. Yeni kurum kendisine çok ses getirecek bir isim taktı- Rusya İslam Anlaşması Teşkilatı (RAİS). Teşkilat 7 Aralık 2010 yılında kuruldu. Teşkilatı Stavropol, Perm, Mordoviya ve Çelyabinsk Müslümanları Dini idarelerinin başkanları oluşturdu. RAİS'te bir araya gelen müftüler daha önce bağımsız olarak faaliyet göstermekteydi.
Şeyh Ravil Gaynutdin hemen konu hakkında bir açıklama yaparak taraftarlarının Müftülük Birliğinin son toplantısında meseleyi gündeme taşımadığını beyan etti. Bununla da konuya önem vermediğini göstermeye çalıştı.
Moskova'da yaşanan olayları da analiz eden müftü – son günler içerisinde milliyetçilerle Kafkasya kökenli vatandaşlar arasında kavgalar yaşanmakta – başkentte iki milyondan fazla Müslümanın ikamet etmesine rağmen onların üzerinde çok büyük bir baskının kurulduğunu beyan etti: "Müslümanlar cami yetersiziliği sebebiyle bayram namazlarını sokaklarda, tramvay hatları üzerinde hatta kilise avlularında kılmak zorunda kalıyor. Bununla da Müslümanların aşağılanması politikası ve vatandaşlık haklarının ihlal edilme süreci devam ettirilmekte."
Müftü Rusya'ya gelen göçmenlerin de durumuna deyinerek yerel halkın manevi durumu hakkında da bilgi verdi. Müftünün sözleri bazı devlet birimleri ve kilisenin tepkisini çekti. Ancak tepkinin nedeni anlaşılmaz olarak kaldı. Çünkü Rusya'da sadece ufak çocuklar dışında herkes bu sorunları konuşuyor. Rosnarkokontrol başkanı Viktor İvanov ülke içerisinde uyuşturucu sorununun vahim düzeyde olduğunu beyan etti. Rus Ortodoks Kilisesi alkol hastalığına karşı özel bir birim kurdu. Şu anda ise uyuşturucu bağımlıları ile ilgilenmek için harekete geçmiş durumda. Müftü Ravil Gaynutdin'in açıklaması dinlerarası birimin üyeleri tarafından desteklenmedi. Bunun aksine tepki çekti. Onun aleyhinde suçlamalar gündeme taşınmağa başladı.
Rusya Müslümanları Merkezi Dini Kurumunun başkanı Talhat Tacuddin bir açıklama yaparak Moskova'nın Lujneç bölgesi içerisinde bir zamanlar beş bin kişinin aynı anda ibadet edebileceği merkezi caminin inşa edilmesi için arsa ayrıldığını belirtti. Bundan başka Saburova'da da 1500 kişinin ibadet edebileceği arsanın verildiğini ancak Ravil Gaynutdin'in yüzünden bu projelerin gerçekleşmediğini iddia etti.
Rusya'da hala Roma kuralları geçerli. Kısa bir süre önce Müslümanların Merkezi Dini Kurumunun birinci yardımcısı Albir Krganov bir açıklama yaparak kurumun Moskova'daki faaliyetinin tekrar devam ettirileceğini duyurdu. Müftünün sözlerine göre yeni merkezin açılması için devletin de onayı alınmış bulunuyor. Krganov devlet yetkilileri tarafından anlayışla karşalandığını belirtti. Müftünün diğer bir açıklaması da önem arzetmekte: "Neden insanlar mabetlerin önünde sokaklarda kar yağmurunun altında tutuluyor? Burası Moskova, çok büyük "Olimpik" spor merkezi bulunuyor. Orada da ibadet yapılabilirdi."
Anlaşılan o ki Grişin'in destekleyen çok önemli şahıslar. Grişin 15 Aralık tarihinde devlet başkanının talimatı ile "Dostluk" madalyası ile ödüllendirildi. Bu ödül sözlerimizi kanıtlıyor. Önümüzdeki dönemde olayların gelişim şekli anlaşılmış olacak. Rusya Müslümanları arasındaki ilişkiler ve milli sorunların geleceği belirlenecek. Ravil Gaynutdin ise henüz görüşmeler yapmağa devam ediyor. Kısa bir süre önce devlet başkanlığı biriminin yardımcısı Vladislav Surkov ile bir araya geldi. Sırada Moskova ve tüm Ruslatın patriği Kirili ile görüşme var.
Kaynak:Moskovskiy Komsomoleç
Dünya Bülteni için çeviren. İbrahim Ali