Türkmenistan, dünyanın önde gelen doğalgaz devlerinden birisidir. Muteber kaynaklar, rezervler bakımından dünyanın beşinci büyük ülkesi olduğunu söylerler.
Dünya enerji kaynaklarının en önemli referans kaynağı olan BP Dünya Enerji Yıllığı, Türkmenistan'ın 2,67 trilyon metreküp gaz rezervine sahip olduğunu belirtir.
Türkmenistan halen yılda 70 milyar metreküp gaz üretiyor ve bu miktarı kademeli olarak artırarak 2015 yılında 125 milyar metreküpe çıkarmayı hedefliyor. Halen çıkardığı gazın 19-20 milyar metreküpünü kendi ihtiyaçları için kullanırken 50 milyar metreküpünü Rusya'ya, 8 milyar metreküpünü de İran'a satıyor.
Bu satışlara ek olarak Türkmenistan halen yapım halinde bulunan uzun bir boru hattıyla Çin'e de 2009 yılından itibaren yılda 40 milyar metreküp gaz satmayı planlarken Avrupa Birliği'ne de önümüzdeki yıllarda 10 milyar metreküp gaz sağlamayı taahhüt etmiş bulunuyor.
Türkmenistan'ın genel doğalgaz tablosu ile ilgili rakamlar böyle. Fiili satışlarda bazı aksamalar olsa da bugün için herhangi bir problem yok; ancak geleceğe dönük taahhütler, dolayısıyla bunları karşılayacak rezervler konusunda oldukça güçlü şüpheler uzun zamandır dile getiriliyor, Türkmenistan'ın ispatlanmış rezervlerinin taahhütlerini karşılamasının söz konusu olamayacağı önemli enerji çevrelerince ifade ediliyordu.
Bunların farkında olan Türkmen liderliği ise bu konuda bu yıla kadar herhangi bir şey yapmıyor, şüpheleri gidermek için herkesin kabul edebileceği bağımsız bir milletlerarası denetim-araştırma şirket ya da kuruluşuna ülkenin rezervlerini inceletmeyi, sonuçlarını dünya kamuoyuna duyurmayı pek düşünmüyordu.
Ne var ki, bu durum, Türkmenistan'ın yeni lideri Gurbanguli Berdimuhammedov'un yönetimi ile birlikte değişmiş bulunuyor. Söz konusu şüphe ve kaygıların giderilmesinin ülkesinin geleceği bakımından ne kadar önemli olduğunu çok iyi anlayan Berdimuhammedov, geçen mart ayında açtığı bir milletlerarası ihale ile ülkesinin rezervlerinin araştırılıp bulguların bir raporla hükümetine sunulması için İngiliz denetim-araştırma-danışmanlık şirketi Gaffney, Cline&Associates (GCA)'i görevlendirmişti.
GCA, araştırmalarının ilk sonuçlarını geçen hafta Türkmen hükümetine sunmuş, bunları açıklamış bulunuyor. Bu sonuçlara göre, ülkenin güneydoğusunda yer alan Güney Yoloten-Osman doğalgaz sahasında en az tahminle dört trilyon, en iyi tahminle altı trilyon ve en yüksek tahminle 14 trilyon metreküp doğalgaz belirlenmiş bulunuluyor: En iyi tahmin olan altı trilyon ile Güney Yoloten-Osman sahası dünyanın ya dördüncü ya da beşinci en büyük doğalgaz rezerv sahası olurken bu saha aynı zamanda Türkmenistan'ın çok bilinen 1,4 trilyonluk rezerve sahip Devletabad sahasını da geride bırakıyor.
GCA, Güney Yoloten-Osman sahasına ilaveten ülkenin Yastar sahasının da en iyi tahminle 1,5 trilyonluk gaz rezervine sahip olduğunu açıklamış bulunuyor ve araştırmalarının diğer potansiyel sahaları da kapsayacağını söylüyor ve böylece Türkmenistan'ın rezervleri hakkında çoktandır duyulan şüphelere araştırmasıyla ve sonuçlarıyla cevap vermiş oluyor.
Bu araştırma ve sonuçlarının ne kadar önemli olduğu aşikâr; zira bundan böyle ilgili enerji çevreleri ve ilgili ülkeler Türkmen gazına çok daha başka şekilde ve çok olumlu bakacaklar ve muhtemelen bu rezervlerden istifade yollarını arayacaklar. Bu arada araştırma ve sonuçlarının Türkmen gazı üzerindeki rekabeti de artıracağı bugünden belli olan bir sonuç elbette. Rekabet de şüphesiz Rusya, Amerika, Avrupa Birliği, Çin ve başkaları arasında olacak.
İtibarlı, güvenilir bir bağımsız kuruluşa yaptırılan bir araştırma ve sonuçları hem bölgesel ve hem de küresel gaz tablosunu işte bu şekilde değiştirmiş, yeni bir durumun ortaya çıkmasını, Türkmen gazının daha da önem kazanmasını sağlamış bulunuyor...
Kaynak: Zaman