Leon Panetta ve David Petraeus, Pentagon ve CIA’deki yeni işlerine geçerken, bunu Amerikan istihbaratına ve milli güvenlik projesine temelden yeniden yön vermek için bir vesile olarak kullanmalılar.
İstihbarat camiasını ele alın. Her yıl istihbarata yaklaşık 80 milyar dolar harcıyoruz; bu dünyanın geri kalanında harcananın toplamından fazla ve yine de küresel olaylar karşısında daima hazırlıksız gibi görünüyoruz. CIA; Sovyetler Birliği’nin çöküşünü, Doğu Avrupa’daki devrimleri, Yugoslavya’nın dağılışını, 11 Eylül’ü, Saddam Hüseyin’in varolmayan kitle imha silahı cephaneliğini, küresel mali krizi ve en son Arap Baharı’nın gelişini anlayamadı.
Bu olayları tahmin etmenin mümkün olduğunu ileri sürmüyorum. Çok az insan veya oluşum bunları önceden görebildi; çok da vakitlice göremedikleri kesin ve bu tamamen şans eseri de olabilir. Uluslararası krizler bir dizi karmaşık sebeple meydana gelirler ve bu sebepleri sonradan anlamak her zaman daha kolaydır.
Bunun yerine amaç, hazırlıklı olmak olmalıdır. Devlet kurumları, politika yapanları ve bürokratları; uluslararası, bölgesel ve ulusal şablonlardaki keskin değişimlere hazırlıyor olmalı. Ani değişimlerin ve yeni şartların ortaya çıkmaları olasılığı hususunda yaratıcı olmalı ve politika yapanları senaryolarla önceden yüzleşmek için zorlamalılar.
En başarılı özel sektör şirketlerini, kriz yönetimi konusunda öne çıkaran da buydu. Washington’a ve ülkenin her yanına yayılmış söylencelerin aksine, J.P. Morgan ve Goldman Sachs gibi bankalar, 2007’de konut piyasasının çökeceğini “bilmiyorlardı”. Pek çok firmanın yaptığı gibi onlar da 2005 veya 2006’da kolaylıkla bunu tahmin edebilir, bu konuda bahse girebilir ve bir sürü para kaybedebilirlerdi. Fakat finans krizini bertaraf eden J.P. Morgan, Goldman Sachs ve diğerlerinin yaptığı, riskleri dikkatle yönetmek, pazardaki keskin değişimlere hazırlıklı olmaktı. İnsanlar ve kurumlar için genellikle varsayılan mekanizma olan devamlılığa bel bağlamak yerine, ani bir şok olasılığına karşı hazırlık yaptılar.
Bu sebeple Amerikan hükümetinin en üst seviyelerinde, Suudi Arabistan’daki bir kriz için tasavvur edilmiş birden çok senaryo olduğunu umuyorum. Ortadoğu’daki olayların yaratacağı tüm olası etkiler içinde, açık ara en karmaşığı Suudi Arabistan’da gerçekleşecek ciddi protestolar olurdu. Bu muhtemel değil, ama mümkün. Suudi monarşisinin halk içinde kökleri, güçlü dini gruplarla bir anlaşması ve halkına rüşvet vermek için kullanacağı inanılmaz miktarda parası var. Fakat yine de çatlaklar var ve Şii-Sünni ayrılığı bunların başında geliyor. Eğer patlayacak olursa, bunun sismik sonuçları olacaktır (petrolün varili 200 dolar, isteyen?) ve Washington’ın hızla ve kurnazca harekete geçmesi gerekir. Televizyonda yayınlanan görüntüler sıcağı sıcağına harekete geçmeyi gerektirirken, o anda tepki vermek yerine, verilecek temel bir dizi karşılığın planlanmış olması ve hatta bunların müttefiklerimizle görüşülmüş olması son derece yerinde olurdu.
Hazırlıklı olmanın diğer yolu ise mali durumun ve yükümlülüklerin istikrarlı olduğu bir konumda olmak; böylece bir şokla baş edebilirsiniz. Özel sektör için geçerli olan analoji, burada da geçerli. Bir mali krizden çıkmanın anahtarı aşırı güçlendirilmiş olmak değil, zor zamanlarda idare etmenizi sağlayacak kadar tatminkar bir nakit rezervine sahip olmaktır. Amerika her bakımdan fazla genişletilmiş: borçla mücadele ediyor, birden çok yerde askeri hareketta çarpışıyor ve demografik bir saatli bomba tarafından vurulmaya başladı. Bir büyük kriz daha bize çarpmadığı sürece, tümünün içinden çıkabiliriz. Burası bulunmak için rahat bir konum değil.
Japonya’ya bakın. Deprem olasılığına iyi hazırlanmıştı; bu sebeple bir mega-deprem artı tsunami vurduktan sonra bile can kaybını en aza indirmeyi başardı. Fakat son yirmi yıl içinde, o kadar büyük mali açıklara ulaşmıştı ki -borcu, gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 200’ü kadar- şu anda uygun biçimde karşılık verecek veya ekonomisini yeniden inşa edecek kaynaklara sahip değil.
Bir sonraki jeopolitik, ekonomik veya doğal felaketi asla önceden tahmin edemeyeceğiz. Fakat kendimizi hazırlıklı olarak konumlandırabilir ve bankada, şu anda olandan biraz daha fazla nakit bulundurabiliriz.
Kaynak: Star