Bir önceki yazımda, Suriye'de bu zamana kadar gelinen sürecin bölgesel ve bölge dışı güçler açısından tıkanmış olarak algılandığını, Amerika'nın krize müdahale edeceğinin sinyallerini verdiğini belirtmiştim. Sanılanın aksine Amerika, akan kanın durması ve Esad rejiminin bir an önce çökmesi yönünde müdahaleye hazırlanmıyor. Obama yönetimi Suriye'ye değil Suriye muhalefetine müdahaleye hazırlanıyor. Sahadaki aktörlerin bunu nasıl karşılayacağı, bu planın tutup tutmayacağı ayrı konu.
Amerika'nın Suriye muhalefetine müdahale etmesi biraz da Türkiye'nin Suriye planına müdahale olarak okunabilir. Muhalefete yapılması düşünülen dış müdahale konusunda cesaretlendirici olan temel etkenler; muhalefetin siyasi ve askeri olarak yekpare olmaması, bir liderlikten ve organizeden mahrum olması… Bu gerçekleri daha önce de değinmiştik....
Arap Baharı'nın ve Suriye krizinin başından beri boyundan büyük işlere girişen Katar'ın yeni müdahale planında da ev sahipliği rolünü üstlenmesi hayli manidar. ABD dışişleri bakanının Balkanlarda, artık muhalefetin yeniden yapılandırılması gerektiği, Suriye Ulusal Konseyi ile bu işin gitmeyeceği yönündeki açıklaması hazırlıkların resmen deklere edilmesiydi.
Şu ana kadar Amerika ve de Batılı müttefikler için iki önemli unsur, 'muhalefete müdahale' için gerekçe oluşturuyor: Suriye'deki yeni yapının laiklik konusunda soru işareti oluşturup oluşturmayacağı ve Kürt unsurunun yeni dönemdeki rolü.
Her iki konuda da Amerika'nın muhalefetten hazzetmediği ortada. Suriye Ulusal Konseyi'nde sayıca olmasa da manevi ağırlık, Müslüman Kardeşler'de. Sahada savaşanların önemli kısmının Müslüman Kardeşler'le örgütsel bağı olmasa da ona yakın unsurlardan oluştuğu düşünülüyor. Muhalefet içinde sekter kesimlerin yeterince öne çıkamaması, Esad'ın en büyük kozu olan seküler sistemin Batılılar için Müslüman Kardeşler'e tercih edilir olması, özellikle Kürt grupların dışarıda kalmış olması, en azından geçiş sürecinde mevcut Suriye yönetimiyle uzlaşma için gerekçe oluşturuyor.
İkinci önemli husus Kürt unsurunun Suriye Ulusal Konseyi'nde yeterince temsil edilmemesi yahut Kürtlerin bu yapıya itibar etmemesi. Jeo-stratejik açıdan bakıldığında Amerika'nın bölgede Kürt unsurunu dikkate almayan hiçbir yeni girişime sıcak bakmayacağı ortaya çıkıyor. Bu durumda Suriye'de Kürtlerin mevcudiyetlerinden daha fazla, ayrıcalıklı bir siyasi kazançla çıkacakları bir yapının istendiği izlenimi doğuyor.
Gösterilerin başladığı ilk günlerde Kürt gençlerden küçümsenemeyecek bir kitlenin Arap muhalefeti ile birlikte gösterilere katıldığı, ancak gerek Kuzey Irak gerekse PKK uzantılı örgütlerce bu müşterek muhalefetin önünün alınmak istendiği bölgeyi takip edenler tarafından biliniyor. Dolayısıyla Kürtlerin Suriye'nin bütünlüğü için muhalefetle ortak hareket etmekten ziyade, Kürt ulusal kimliğini öne çıkaran ayrı bir yapılanmanın zamanlamasını kolladıkları açık. Bu stratejide muhalefetin yeterince Kürtlere temsil hakkı vermemesinin etkisi olduğu kadar, Kürt milliyetçiliğinin, ayrı bir yapı olarak, coğrafyanın diğer bölgelerindeki Kürt hareketleriyle ortak bir strateji izlemesinin etkili olduğunun altını çizmek lazım..
Katar'da toplanacak yeni oluşuma gelince… Son ana kadar Suriye'de kalan, sistem içi muhalefet yapan muhalif isim Rıyad Seyf etrafında hem ideolojik olarak hem Esad'la anlaşma zemini kollama hususunda ılımlı bir yapılanma için düğmeye basıldı. "Rıyad Seyf Planı" olarak bilinen ve Suriye Ulusal Girişim Konseyi adına yapılan çağrının satır aralarında ilginç ayrıntılar var. Bir kere yeni oluşuma çağrılanların listesi ilginç: Her kesimden Suriye muhalifleri, Özgür Ordu temsilcileri, devrimci hareketler, askeri meclisler, yerel meclisler, bağımsız muteber kişiler…
Dış müdahale ile şekillenecek bu temsil listesi, SUK ve Özgür Suriye Ordusu'nu dışlamamakla beraber belirleyiciliğini geri plana atacak bir formülasyon. Yeni yapı için oluşturulacak birimler ise şunlar: Girişim Heyeti (siyasi güçlerden, yerel meclis üyelerinden, devrimcilerden ve ulusal şahsiyetlerden oluşur), Yüksek Askeri Meclis (askeri meclisin temsilcilerinden oluşur), Yürütme Komisyonu ve en önemli unsur geçici hükümet (teknokratlardan oluşur).
Geçici hükümet formülünün askeri müdahaleden çok Esad rejimiyle uzlaşmayı amaçlıyor oluşu da bu yapılanmanın en kritik özelliği…
Gerçekleştirmeyi bekledikleri hedefler ise: Esnek, yetkin, demokratik esaslara dayanan ve Temmuz 2012'de muhaliflerin Kahire'de yaptığı toplantının kararlarına bağlı bir liderlik…
Acilen yapılması gerekenler arasındaki şu maddeler de önemli: Özgürleştirilmiş bölgelerin idaresi, geçiş döneminin planlanması, uluslararası tanınmanın temini…
Konseyde etnik ve dini/mezhebi unsurların, Irak modelinde olduğu gibi, temsili sağlanırsa Suriye'nin bütünlüğü hedefinin kısa sürede mozaikleşmeyle sonuçlanmayacağı konusunda garanti yok. Tüm bu tepeden planlamaya silahlı muhalefetin nasıl cevap vereceği meçhul. Olumlu yaklaşsa bile kontrol edilemeyen silahlı grupların karşılıklı etnik ve mezhebi eksenli bir kan davasına girişmeyeceğinin ise garantisi yok. DEVAMI>>>