Ortadoğu'da demokratik bir model inşa etmek hâlâ Washington'ın çıkarına ve bunu tüm Irak'ta olmasa da Kürdistan'da başarabiliriz. Sınıra konuşlanıp bölgenin Şii ve Sünnilere ayna tutmasına yardımcı olmalıyız
ABD'nin Irak'a ek asker gönderme stratejisinin başarısız olduğunu söylemek için çok erken. Fakat, bu stratejinin başarı elde ettiğine, Irak siyasetini veya ülkedeki güvenlik durumunu takdir edilir ve sürdürülebilir bir biçimde daha iyi hale getirdiğine dair hiçbir işaret bulunmadığını söylemek için erken değil.
En azından, ek askerler Irak'ın tam anlamıyla bir iç savaşa sürüklenmesini engelliyor. En azından, Dicle'de yavaş yavaş yüzüyoruz; fakat bu da, sudan çıktığımızda neler yaşanacağı hakkında düşünmeye başlamamız gerektiği anlamına geliyor.
İşe, nerede durduğumuz hakkında dürüst davranmakla başlamalıyız. Bush Irak'tan, halkın ezici çoğunluğunun uyum içinde ve özgürce yaşamak istediği, sadece küçük bir terörist azınlığın ve bağnaz Baasçıların yolu tıkadığı bir ülkeymiş gibi söz ediyor.
Diyelim ki durum gerçekten böyle; o zaman nasıl oluyor da dört yıl geçmesine, yüz milyarlarca dolar harcamamıza ve onbinlerce insanın ölmesine rağmen, bu küçük azınlığı yenemedik? Bush'un dedikleriyle bu durum birbirini tutmuyor. Hiçbir azınlık bu kadar güçlü olamaz.
Azınlık değil çoğunluk mutsuz
Gerçek şu ki, Irak'ta sadece bir azınlık sorunu değil, bir çoğunluk sorunu var. Amerika'nın birleşik, çoğulcu, demokratikleşen ve pazar ekonomisine dayanan bir Irak vizyonu, çok sayıda Iraklı lider ve onların çok sayıda taraftarının aslında ikinci tercihi.
Pek çok Şii'nin ilk tercihi, Sünnilerin söz hakkının ve gücünün az olduğu, Şii hâkimiyeti altındaki İran yanlısı dini bir Irak. Çoğu Sünni için ilk tercih, Sünni azınlığın Şii çoğunluğa hükmettiği eski güzel günlere dönmek yönünde. Çok sayıda Kürt içinse, bağımsız ve demokratik bir Kürdistan. Pek çok durumda Irak'a bugün eziyet çektiren şiddet bir azınlıktan kaynaklansa da, çoğunlukların istek ve korkularını yansıtıyor. Kısacası, bizim askerlerimiz Iraklıların ikinci tercihi için ölüyor. Bu yanlışa son verilmeli.
Peki ne yapmalı? Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin gözden geçirdiği çoğu seçenek, Irak'a demokrasi getirmeye çalışma fikrini tümüyle terk edip, bunun yerine ABD'nin temel 'ulusal' çıkarlarına odaklanmaya dayanıyor. Bu çıkarlar, kaçınılmaz bir iç savaşın yayılmasını önlerken çok sayıda askeri çekmek olarak tanımlanıyor. Bu tür öneriler sadece 'yarı-doğru'.
Bazı şeyler, onlara George W. Bush bile inansa doğrudur. Ve, Bush'un Irak stratejisiyle ilgili hâlâ doğru olan belki de tek şey şu: Arap dünyasının kalbinde ilerleme yanlısı ve çoğulcu bir siyasi model oluşturmaya çalıştırmak, Amerika'nın ulusal çıkarına. Bölgenin bir başka yönetim modeline fena halde ihtiyaç duyduğunu görmek için, Bağdat bir yana Gazze ve Lübnan'a bakmak yeterli.
Fakat daha yukarıda, Irak'ta bir çoğunluk sorunu bulunduğundan söz ettim. O zaman ne yapmalı? Azınlığa oynamalı. Londra'da Arapça yayımlanan Hayat gazatesi yazarlarından Hazım Sağiye, "Kürt seçeneğine tutunun. Bugün bütün Irak'ta demokratik bir örnek inşa edemezsiniz ama bunu Kürdistan'da yapabilirsiniz" diye yazıyor.
Sağiye haklı. Yeni strateji Irak'ta Sünnilerle Şiiler arasında bir iktidar paylaşımı anlaşmasının yolunu açmak konusunda başarı elde edemezse, askerlerimizi onların bölgelerinden çekip, iç savaşın yayılmasını önlemek için sınıra konuşlandırmalıyız.
Fakat aynı zamanda, Kürtlerle Kürdistan'da bir üs kurmak ve bölgenin gelişmesine destek vermek hakkında konuşmalıyız. Kürdistan bir İsviçre değil; bölgede hâlâ çok fazla yolsuzluk yapılıyor. Fakat, aktif bir parlamento, canlı gazeteler, açık üniversiteler ve özgür bir pazar dahil olmak üzere, Arap-Müslüman dünyanın kalbinde bir demokratikleşme örneğine dönüşebilmek için gereken kültürel ve kurumsal altyapıya sahip.
Türkiye'ye de güvence verir
Pek çok Iraklı güven içinde yaşamak veya bölgenin gelişen otellerinde tatil yapmak için çoktan Kürdistan'a kaçtı. Kürdistan'da kurulacak bir Amerikan üssü, bölgeyi Türk işgalinden korur ve Türkiye'ye de özerk bir Kürdistan'ın kendisi için bir sorun yaratmayacağı yönünde güvence verir.
Irak savaşının inanılmaz boyutlardaki maliyetini artık hiçbir şey haklı çıkaramaz, fakat bölgede küçük bile olsa bir örnek inşa edersek, en azından savaş tam bir kayıp olmayacak. Küçük, ilerleme yanlısı, modernleşen ve küreselleşen Dubai'nin ortaya koyduğu örnek, Körfez'deki birçok ülke üzerinde büyük etki yarattı. Gelişen bir Kürdistan da aynı şeye yol açabilir. Böyle bir örnek Sünnilerle Şiileri 'kendilerine getirmese' bile, en azından onlara iç savaşlarının ne kadar müsrifçe ve anlamsız olduğunu, ne kadar zarar verdiğini her gün gösteren bir aynaya dönüşebilir.