Fou Zhe ve Ma Jianbo
Mâli kriz derinleşmeye devam ederken Amerikan hükümeti de pazarı korumak adına gevşek para politikaları uygulamayı planlıyor. Bundan dolayı da dünya'nın her yerinde yüksek alarm veriliyor. Hong Kong'ta yayınlanan Wen Wei Po gazetesi, ABD'nin güç şuurunda bir değişiklik olmayacağını, ABD'nin enflasyon ihracına karşı hepimizin müteyakkız durumda olmamız gerektiğini anlatan bir makale yayınladı.
Aşağıdaki bilgiler, o makaleden özet seçki:
Amerika'nın son büyük ekonomisti Milton Friedman, Amerikan Merkez Bankası bir helikopterden para yağdırdığı takdirde ekonomik durgunluk ve enflasyon problemleri çözülür diye bir söz söylemişti. Pazar, nicel genişleme sağlayacak para politikaları uygulandığı müddetçe korunabilir anlamına geliyor bu yani tam vardiya para basmakla. Akademisyen ve şu an Amerikan Merkez Bankası'nın başındaki isim olan Bernanke, 2002 yılında, para politikası teorisini açıklarken aynı şeyi söylemişti. Tesadüf müdür yoksa bir ekonomi gurusunun uzak görüşlülüğünün ürünü müdür bilinmez, şu sözleri tedavüle sokmuştu: Deflasyonun devâsı enflasyondur. Köpüğün devâsı köpük.
İngiltere başı çekerek "nicel genişleme" sağlayan para politikaları uygulayacağını duyurdu. Bank of England, devlet tahvili satın alacak, uzun vadeli faiz oranları düşürülecek ve döner kredi fonu canlandırılacak. 18 Mart'ta Federal Serbest Pazar Komitesi hızla bu inisiyatifin peşine düşerek, özel kredi piyasalarını rahatlatmak için gelecek altı ay içerisinde 300 milyar dolar tutarında uzun vadeli devlet tahvili satın alacağını duyurdu. ABD hükümeti görünene bakılırsa ayak oyunlarının sonuna geldi. Tek seçenek, para basma makinelerini yüksek hızda çalıştırmak ve "enflasyondan koruyan deflasyon, köpükten koruyan köpük" efsânesini oynamak. Bu politikaya müşteri olacak tek zümre, başka hiçbir seçeneği olmayan ve dış borçların değer kaybetmesinden korkan borç verenlerdir.
Avrupa'da Japonya'da ve diğer ülkelerde piyasaların çoğu, ABD Merkez Bankasını tâkip ederek uç para politikaları benimseyebilirler. Niceliksel genişleme sağlayan para politikalarının gücü azımsanamaz. Şayet her ülke kur güvenliğini ve deflasyon çarelerini öne alırsa, ekonomiler kısa vadede harekete geçirilebilir fakat uzun vadede küresel ölçekte hiperenflasyon kaçınılmaz olacaktır. Eğer olaylar Warren Buffet'in dediği gibi gelişirse – 1973'lerin küresel enflasyonunu aşan bir hiperenflasyon dönemi söz konusu olabilir demişti – o takdirde dünyanın önündeki şey bir ekonomik durgunluktan daha ziyade Stagflasyon'dur [ekonomik durgunluk ve enflasyonun bir arada bulunduğu makroekonomik durum].
Niceliksel genişleme, iki ucu keskin kılıçtır
Doların emisyonundaki artış ABD ekonomi balonunu rahatlatıyor ve işsizlik oranının hızla artmasına (şu an yüzde 8.5'tan fazla) neden oluyor. Ekonomik gerilemeyi daha da kötüleştiriyor ve yüzen sermayenin ABD'den Avrupa'ya ve Asya'nın yükselen pazarlarına kaçışını hızlandırıyor.
ABD ve İngiltere'nin niceliksel genişmeye yönelmeleriyle birlikte küresel para tabanı arzında da artış olacaktır. Yeni bir hiperenflasyon fırtınası demlenmeye başladı. İstatistiklere göre bu yılın Ocak ayında, para tabanı artışı yüzde 107'lere ulaştı ki 1908'den bu yana görülmüş üç haneli ilk artıştır. İşte bu yüzden, küresel hiperenflasyonun patlak vereceğini kesinlikle öngörebiliriz.
Mâli yapıyı hiperenflasyonla başa çıkmaya uygun hale getirmelidir
Çin, Amerika'nın en büyük borç vereni ve stratejik döviz rezervinin yapısını dikkatlice ayarlamak zorunda kalacaktır; teknoloji rezervini, stratejik enerji kaynaklarını artırıp çeşitlendirmelidir. Ekonomik kalkınmasındaki değişimlere daha fazla dikkat göstermeli ve sanayi yapısında gerekli düzenlemelere gitmelidir. Üretim kapasitesini de dengelemeli, güçlü iç tüketimi sağlama almak için yeni kanunlar, politikalar ve sistemler üzerinde durmalı, bu yönde gerekli iyileştirmeleri yapmalıdır.
Çin, eli kulağında bekleyen hiperenflasyona karşı önceden önlemler almalı, "timsah gözyaşlarına" inanmamalıdır. Her ne kadar farklı başkanlar seçiliyor, iktidardaki siyasi parti değişiyorsa da Amerika'nın özünde hegemonya zihniyeti, güç mantığı ve de kabadayı tabiatı vardır. İşte bunlar değişmeyecektir.
Kaynak: People's Daily
Dünya Bülteni için çeviren: Ertuğrul Aydın