Obama'nın anketlerde McCain'i geçmesi, mali krizin serbest piyasa köktenciliğinin itibarını dibe indirmesinden kaynaklanmıyor. Ekonomi sahnesi karardıkça, Amerikalılar ciddiyetin faziletini yeniden keşfetti. Bu da Obama'ya yaradı, zira rakibinin kampanyası son derece ciddiyetsiz
Belki de anketler ve temel kanılar tümüyle yanlıştır ve John McCain büyük bir hezimetten yakayı sıyıracaktır. Fakat şu an için seçimin galibi belli gibi: Barack Obama net, belki de ezici bir zafer kazanacak; Senato'da Demokratlar büyük kazanımlar, hatta muhtemelen tek başına karar almaya yetecek bir çoğunluk elde edecek; ve Temsilciler Meclisi'nde de Demokratlar sandalye sayısını epey artıracak.
Halbuki altı hafta önce başkanlık yarışı birbirine yakın görünüyordu, hatta McCain bir gıdım ilerde gibiydi. Dönüm noktası eylül ortasında, tam tamına Lehman Brothers'ın çöküşünün ardından aniden derinleşen mali krizle birlikte yaşandı. Peki büyüyen mali ve ekonomik kriz nasıl oldu da Demokratların işine bu kadar fazla yaradı?
Yıllarını muhafazakâr ekonomik dogmaya karşı yazıp çizmekle harcayan biri olarak kötü haberlerin Amerikalıları sağın ekonomik fikirlerinin yanlış, ilerici fikirlerinse doğru olduğuna kesin şekilde ikna ettiğine inanmak isterim. Eski Merkez Bankası başkanı Alan Greenspan'in bile finans sektörünün kendi kendini düzenleyebileceğine inanmakla hata ettiğini kabul ettiği bugünlerde, piyasanın mucizesine ve devlet müdahalesinin kötülüklerine dair Reagancı söylem kulağa abes geliyor.
McCain ekonomiden anlamıyor
Dahası McCain ekonomi hakkında dişe dokunur bir şeyler söyleme kabiliyetinden fersah fersah uzakta görünüyor. Krizin suçunu gözde şikâyetini öne sürüp Kongre'nin bütçe tahsislerine yüklemeye çalışıyor - ki bu da iktisatçıların saçını başını yolmasına yol açıyor. Lehman'ın çöküşünün hemen ertesinde McCain 'ekonomimizin temellerinin güçlü olduğunu' ilan etti; anlaşılan, eski başkan Herbert Hoover'ın 1929 çöküşünün ardından söylediklerini aşağı yukarı tekrar ettiğinden bihaberdi.
Fakat bence anketlerdeki dramatik değişimin ana nedeni daha az somut bir şey; gelişmelerin serbest piyasa köktenciliğinin itibarını dibe indirmesi olgusundan daha farklı bir değişim söz konusu. Bana kalırsa ekonomi sahnesi karardıkça, Amerikalılar ciddiyetin faziletini yeniden keşfetti.
Ve bu da Obama'nın lehine işledi, zira rakibi son derece ciddiyetsiz bir kampanya yürütüyordu.
McCain kampanyasının bugüne kadar öne sürdüğü temaları bir düşünün. McCain bize tekrar tekrar kendisinin Cumhuriyetçi partiye aykırı düşen bir bağımsız olduğunu söylüyor -peki bu ne anlama geliyor? Görünen o ki bağımsızlığı, ülkenin sekiz yıl boyu yönetilme biçimine karşı kendi kavlince öne sürdüğü belirgin itirazlarla bağlantılı bir şey olarak değil, özgürce hareket etmekten menkul bir kişilik özelliği olarak tanımlıyor.
Diğer taraftan 'film yıldızı'na benzediğini söyleyerek Obama'ya saldırıyor, fakat bunun nesinin yanlış olduğuna dair net bir izahı yok -bu, bizim Hollwood tiplerinden nefret ettiğimiz zannına dayalı bir lakırdıdan başka bir şey değil.
Ve Cumhuriyetçi başkan yardımcısı adayı olarak Sarah Palin'in seçilmesinin, neyi bildiği veya hangi tutumları aldığıyla hiçbir ilgisinin olmadığı da açık -bu, Palin'in kim olduğu veya kim gibi göründüğüyle alakalı bir seçimdi. Amerikalıların, kendilerini olsa olsa seven bir hokey annesine yakınlık duyacağı sanılıyordu.
Bir yanıyla McCain'i ıvır zıvır üzerinden kampanya yürüttüğü için suçlayamazsınız -neticede bu geçmişte işe yaradı. En dikkat çekicisi, Başkan Bush'un, sırf medyanın büyük bölümünün adayların politika önerilerine değil, kişiliklerine odaklanmasından dolayı Beyaz Saray'ın kapısından kıl payı farkla girmesiydi: Bush oturup bira içmekten hoşlanacağınız cana yakın bir adamdı, Al Gore ise çok bilmiş bir ukalaydı ve bu manzaranın karşısında vergiler ve sosyal güvenlik gibi çetrefilli mevzuların hiç önemi yoktu. Ve itiraf edelim ki, altı hafta önce McCain'in ıvır zıvıra odaklı kampanyası gayet güzel iş yapıyor gibi görünüyordu.
Fakat bu, bir ikinci Büyük Bunalım'ın kamuoyunun zihnine çivi gibi çakılmasından önceydi. Obama'nın kampanyasının sağlam pabuç olduğu da pek söylenemezdi -ilk aşamalarında muğlak abartılarla doluydu. Fakat Obama'nın seçmenleri şimdi mali kriz hakkında doğru düzgün konuşabilen, soğukkanlı, zeki ve bilgili birini görüyorlar karşılarında; McCain'in yapamadığı da işte bu. Ve dünya tepenize çöküyormuş gibi göründüğünde yüzünüzü bira içmekten hoşlanacağınız adama değil, vaziyeti nasıl hal yola koyacağını gerçekten bilebilecek birine dönersiniz.
'Sosyalist' farfarası işe yaramadı
McCain kampanyasının kazanma şansının giderek azalıyor olmasına verdiği tepki de manidar: Cumhuriyetçi adayın ekonomik krizle başa çıkmak konusunda daha ehil olduğunu kanıtlamaya çalışmak yerine, meseleleri bir kez daha ıvır zıvıra dönüştürmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Obama '60'ların radikalleriyle' yarenlik ediyor! O bir sosyalist! Amerika'yı sevmiyor! Anketlerden anlaşıldığı kadarıyla bu farfaralar işe yaramıyor.
Ülkenin ciddiyete dair bu yeni talebi devam edecek mi? Belki etmeyecek -11 Eylül'ün ıvır zıvır meselelere odaklanmayı sona erdirdiğini sanıyorduk, hatırlar mısınız? Ancak şu an için seçmenler gerçek meselelere odaklanmış gibi görünüyor. Ve bu da McCain ve genel anlamda muhafazakârlar için kötü. Tam da şimdi Rob Corddry'nin lafını hatırlama vaktidir: Gerçek açıkça liberaldir.
Kaynak: Radikal